OCW op bezoek bij Lichtenbeek: ‘Samen klimmen we omhoog’

Brede delegatie, open gesprek

De delegatie bestond uit Daniëlle Schiet (directeur Primair Onderwijs), Heika van Es (directeur Onderwijsinstellingen bij OCW-DUO) en Mehran Khanpour (beleidsmedewerker Leermiddelen & Digitalisering). Namens De Onderwijsspecialisten waren onder anderen Astrid Berendsen (voorzitter college van bestuur), Hennie Loeffen (lid college van bestuur), Martijn Vooren (directeur Lichtenbeek) en Linda van Raaij (teamleider Lichtenbeek Elst) aanwezig.

Na een eerste klassenbezoek volgde een kennismaking met koffie. Daniëlle Schiet gaf aan bereikbaar te moeten blijven vanwege de actualiteit in de Tweede Kamer. Dat leidde direct tot een inhoudelijk gesprek over toelaatbaarheidsverklaringen (tlv’s), de bekostiging van het speciaal onderwijs, de complexiteit van samenwerkingsverbanden en de ontwikkeling richting inclusiever onderwijs. Thema’s die gisteren nog besproken werden in de Tweede Kamer bij de evaluatie van Passend en Inclusief onderwijs. Hennie: “Door de aanhoudende groei van het gespecialiseerd onderwijs, met name in scholen met een vergelijkbare doelgroep als Lichtenbeek, blijven er voor het regulier onderwijs steeds minder middelen beschikbaar voor de ondersteuning van de leerlingen in het reguliere onderwijs, dit vraag om een andere vorm van financiering”.

Onderwijs op maat voor elke leerling

Lichtenbeek is een school met een breed en uniek onderwijsaanbod op meerdere locaties. Leerlingen volgen onderwijs op leerroutes 1 tot en met 7. Dat betekent dat er zowel leerlingen zijn met een ernstige meervoudige beperking als leerlingen met lichamelijke beperkingen die uitstromen naar havo of vwo. Martijn: “Ik heb meer dan 25 jaar ervaring in het onderwijs en zie dat het speciaal onderwijs professioneler en doelgerichter is geworden. We werken steeds meer vanuit het curriculum, met oog voor de ontwikkeling van iedere leerling.”

Inclusief onderwijs: samen leren in de wijk

“Bij De Onderwijsspecialisten zetten we sterk in op samenwerking met reguliere scholen en jeugdhulp”, vertelt Astrid. Dit leidt tot mooie initiatieven zoals integrale kindcentra, trajectklassen, structuurklassen en symbiosetrajecten. Een sprekend voorbeeld is de samenwerking tussen Lichtenbeek en basisschool De Esdoorn in Elst. Daar zijn drie groepen speciaal onderwijs ondergebracht in een reguliere school met vijftien groepen.

Linda ziet dat de twee scholen veel van elkaar leren. “De integratie gaat ook steeds verder, zowel in het gebouw als in de samenwerking tussen leerkrachten. Onze leerlingen gaan naar school in hun eigen buurt, en reguliere leerlingen leren dat iedereen anders is. Ook ouders zien de meerwaarde van deze samenwerking.”

Martijn vult aan: “Het is belangrijk om gewoon te beginnen. Klein starten en samen ontdekken wat werkt. Reguliere scholen vinden inclusiever onderwijs soms spannend, maar zoeken ons actief op. Samen kijken we wat nodig is om leerlingen op reguliere scholen te kunnen houden.”

In 2025 zijn er al tien leerlingen van Lichtenbeek die de overstap hebben gemaakt naar het regulier onderwijs. Van de leerlingen in leerroute 4 en hoger stroomt zelfs na het laatste leerjaar 50% uit naar regulier voortgezet onderwijs.

Vertragen om vooruit te komen

Astrid benadrukte tijdens het bezoek het belang van ‘vertraging’ in het speciaal onderwijs. “Iedere keer dat ik op een school van De Onderwijsspecialisten kom, merk ik dat ik vertraag. En dat is precies wat onze leerlingen vaak nodig hebben. Bij ons staat iedereen naast elkaar, ook leerkrachten en leerlingen. We noemen dat ‘Anders Vasthouden’. Leerkrachten helpen een leerling, maar nemen het niet over. Het is magisch om te zien wat er dan gebeurt.”

Van klimrek tot ontdeklab

Tijdens het bezoek kreeg de OCW-delegatie verschillende praktijkvoorbeelden te zien. In de gymzaal zag Daniëlle hoe leerlingen actief bezig waren met spellen, toestellen en rolstoelen. Ze was onder de indruk van de begeleiding: “Een jongen klom met hulp van een leerkracht in het klimrek. Heel mooi om te zien hoe leerkrachten echt naast de leerling staan. Ze klimmen samen omhoog. Dat is het idee van ‘Anders Vasthouden’ in de praktijk.”

In het ontdeklab namen vier leerlingen deel aan een online uitwisseling met de Charlton Park Academy in Londen, een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Leerling Victor vertelt: “Ik vind het leuk om met mensen uit Londen te praten over school. Later wil ik ook naar Londen. Engels praten is even spannend, maar niet moeilijk.”

Groei met grenzen

De scholen van De Onderwijsspecialisten hebben de afgelopen jaren een sterke groei doorgemaakt. In zes jaar tijd kwamen er 1.000 leerlingen bij. Astrid: “We willen alle leerlingen helpen, maar we willen ook inclusiever zijn. Daarom hebben we in het najaar aangegeven niet verder te willen groeien. Dat besluit heeft veel losgemaakt in de regio.”

Martijn: “We merken dat reguliere scholen ons nu vaker opzoeken. Ze willen weten hoe ze leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften beter kunnen begeleiden. Wij denken graag mee, zodat leerlingen waar mogelijk in het regulier onderwijs kunnen blijven.”

Waardering en inspiratie

Aan het eind van het bezoek sprak Daniëlle haar waardering uit: “Ik vind het fantastisch om te zien wat hier allemaal gebeurt. De manier waarop jullie invulling geven aan inclusiever onderwijs is een voorbeeld voor andere scholen. Ik juich dat toe en blijf het graag volgen.”